Negentropi

Negentropi Erwin Schrödinger'in "What is life" adlı kitabında bahsettiği bir fenomendir. Evrene ilişkin tespitlerimizle ilgili bir sonuçtur. Belki de bu yüz yılın en büyük keşiflerinden olan termodinamiğin ikinci ilkesi, yani entropi'ye ilişkin bir yaklaşımdır. Negentropi negatif bir entropiden bahseder. Bu da yaşamın ta kendisidir. Öyle ki geçenlerde okuduğum nöroloji ile ilgili bir yazıda da beyindeki bu karmaşıklığın altında negentropik bir fenomenin yattığından bahsediliyordu. Aslında evrene ve canlılara ilişkin sürekli bahsettiğimiz bir gizem vardır. Hatta bunu http://video.google.com/videoplay?docid=-2260129385438753065 adresindeki videoda Nobel ödüllü fizikçi Steven Weinberg'de söylüyor. Burada dikkat edilecek hususun şu olduğunu söylemek gerekir; bu metafiziksel bir yaklaşım değildir. Bu bir bilinmeyeni başka bir bilinmeyene bağlayarak onu çözdüğünü iddia etme işi de değildir. Bu evrendeki en temel dinamiğe ilişkin, evrendeki sürekli ısı birikmesine ve tek yönde akan entropi'ye ilişkin bir tespittir. Evrendeki entropi o kadar büyüktür ki yaşam negentropik diyebileceğimiz bir düzenliliktir. Bigbang'ten bu yana evrende düzensizlik artmaktadır. Evrendeki reaksiyonların çoğu irreversible'dır (geriye dönüşsüz). Bu tek yönlü hareketin özünde entropi ve kaos yatmatadır. Oysaki yaşam bu kaosun içinde negatif entropik bir düzen şeklinde belirmektedir.

Yaşam değişimin ve hareketliliğin sürekliği ile ilgili bir fenomen midir ? Yani yaşam diyalektik bir fenomen midir ? Aslında bunu dışlamak yanlış olur. Zira yaşama ilişkin bilgilerimiz bize tam da bunları söylemektedir. Milyarlarca yıldır süren bir akış vardır. Süreklilik, değişim ve gayet de hareketlilik içeriyor. Yoksa yaşamın bu şekili süreçten mi kaynaklanıyor ? Yani evrenin diyalektik yapısının bir gereği olarak mı yaşam da diyalektiktir ? Diyalektik yaşamın varoluşuna ilişkin bir açıklama getirmekten uzaktır. Yaşamın varoluşunu en iyi tespit eden yaşamın negentropik bir fenomen olduğudur. Bu tespit aynı zamanda süreci de açıklamaktadır. Zira negentropik bir fenomen olarak başlayan yaşamın gitgide daha karmaşıklaşması diyalektikle değil ancak negentropi ile açıklanabilir. Evrendeki süregelen diyalektik entropi ya da negentropi yönündeki gidişi açıklamaz. Oysaki yaşam düzensizlikten doğmuş ve termodinamik kanunların tersine bir hareketliliktir. Aynı zamanda olması beklenen; yani diyalektik için anlamı olmayan fakat entropik olarak anlamlı olan canlılığın sürekli olarak enerji biriktirdiği görülür. Bu enerji hareketlilik, süreklilik, yaşam ve değişimin temelini oluşturur. Oysaki entropi gereği enerjideki artış kaos'u tetiklemelidir ve bu da diyalektiktiğe uygundur. Canlılık diyalektik gereği değil, negentropi gereği gitgide karmaşıklaşmaktadır.